6 tháng 4, 2011

KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ SỨC KHỎE TÂM THẦN

1. Sức khỏe tâm thần là gì?

- Sức khỏe tâm thần là một trạng thái không chỉ không có rối loạn hay dị tật tâm thần mà còn là một trạng thái tâm thần hoàn toàn thoải mái, cần phải có chất lượng nuôi sống tốt, có được sự cân bằng và hòa hợp giữa cá nhân, người xung quanh và môi trường xã hội.

2. Thế nào là bệnh tâm thần?

•    Bệnh tâm thần là những bệnh do hoạt động não bộ bị rối loạn gây nên những biến đổi bất thường về lời nói, ý tưởng, hành vi, tác phong, tình cảm…

•    Bệnh tâm thần là loại bệnh rất phổ biến, công nghiệp ngày càng phát triển, sự tập trung dân cư vào các thành phố ngày càng đông, cuộc sống ngày càng căng thẳng thì bệnh ngày càng tăng.

•    Bệnh tâm thần thường không gây chết đột ngột nhưng làm giảm sút khả năng lao động, học tập, làm đảo lộn sinh hoạt, gây căng thẳng cho các thành viên trong gia đình và tổn thất cả về kinh tế.

•    Bệnh tâm thần nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến trạng thái tâm thần sa sút, người bệnh trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Phát hiện sớm và ngăn chặn kịp thời là để ngăn chặn sự tiến triển xấu này.

3. Những nguyên nhân gây nên bệnh tâm thần?

   Nguyên nhân gây nên bệnh tâm thần là một vấn đề phức tạp.
   Hiện nay có những bệnh nguyên nhân đã rõ ràng, nhưng vẫn còn một số bệnh nguyên nhân chưa xác định được.
   Xung quanh vấn đề bệnh nguyên và bệnh sinh các bệnh tâm thần còn tồn tại nhiều quan điểm và giả thuyết khác nhau.

  3.1. Bệnh tâm thần phát sinh do các nguyên nhân thực tổn:

  - Là những bệnh mà nguyên nhân do tổn thương trực tiếp tổ chức não hay ngoài não gây trở ngại hoạt động của não:

 + Do tổn thương trực tiếp đến tổ chức não:

  - Chấn thương sọ não.

  - Nhiễm trùng thần kinh (viêm não, giang mai, thần kinh…)

  - Nhiễm độc thần kinh (nghiện rượu, ma túy, nhiễm độc thực phẩm, nhiễm độc hóa chất công nghiệp, nông nghiệp…).

  - Các bệnh mạch máu não, các tổn thương não khác (u não, teo não, xơ rải rác, tai biến mạch máu não…)

 + Do các bệnh cơ thể ảnh hưởng đến hoạt động não:

  - Các bệnh nội khoa, nội tiết
 
 - Các bệnh về chuyển hóa và thiếu sinh tố…

  3.2. Bệnh tâm thần phát sinh do các nguyên nhân tâm lý :
 
  - Bệnh loạn thần phản ứng bao gồm: loạn thần phản ứng cấp, rối loạn sang chấn sau stress (PTSD, rổi loạn sự thích ứng.

  - Căng thẳng tâm lý dẫn đến bệnh tâm căn, rối loạn dạng cơ thể, rối loạn phân ly.
 
  - Rối loạn hành vi ở thiếu niên do giáo dục không đúng, môi trường xã hội không thuận lợi.
 
  - Rối loạn ám ảnh, lo âu…
 
3.3. Bệnh tâm thần phát sinh do cấu tạo thể chất bất thường và phát triển tâm lý gây ra:
  
- Các di tật bẩm sinh.
 
 - Thiếu sót về hình thành nhân cách.
 
3.4. Các nguyên nhân chưa rõ ràng:
 
  - Do có sự kết hợp phức tạp của nhiều nguyên nhân khác (di truyền, chuyển hóa, miễn dịch, cấu tạo thể chất…) nên khó xác định nguyên nhân chủ yếu.
  
  Các rối loạn tâm thần nội sinh thường gặp là:

   - Bệnh tâm thần phân liệt.

   - Rối loạn cảm xúc lưỡng cực.

   - Động kinh nguyên phát
 
3.5. Các nhân tố thuận lợi cho bệnh tâm thần phát sinh
 
 3.5.1. Nhân tố di truyền :
   
- Vấn đề di truyền tất nhiên có ảnh hưởng xấu đến một số bệnh tâm thần nhưng không phải là tuyệt đối. Có khi bệnh tâm thần phát sinh trong một thành viên của gia đình mà không thấy trong các thành viên khác, có trường hợp cha mẹ đều có bệnh mà con cháu vẫn khỏe mạnh bình thường. Cũng có trường hợp nhân tố di truyền không tác động vào thế hệ tiếp theo mà vào thế hệ sau nữa.

   3.5.2. Yếu tố nhân cách:
 
  - Nhân cách bao gồm: thích thú, khuynh hướng, năng lực, tính cách, khí chất…
 
- Nhân cách mạnh, bền vững là một nhân tố chống lại sự phát sinh các bệnh tâm thần, nhất là các bệnh do căn nguyên tâm lý. Khi bị bệnh tâm thần thì người có nhân cách vững bị nhẹ hơn và hồi phục nhanh hơn.
  - Nhân cách yếu, không bền vững là một yếu tố thuận lợi cho bệnh tâm thần phát sinh, khi mắc bệnh tâm thần sẽ hồi phục khó khăn và chậm.

  3.5.3. Tuổi tác:

  - Mỗi lứa tuổi có những đặc điểm tâm lý riêng, vì thế có những loại bệnh tâm thần thường hay xảy ra ở lứa tuổi này mà ít xảy ra ở lứa tuổi khác.

  3.5.4. Giới tính:
 
 - Nam giới thường hay mắc bệnh tâm thần nhiều hơn nữ giới. Các bệnh tâm thần do chấn thương sọ não, nghiện rượu, bệnh động kinh…thường gặp ở nam giới. Các bệnh rối loạn phân ly (histeria), rối loạn cảm xúc lưỡng cực, trầm cảm, lo âu…hay gặp ở nữ giới. Đặc biệt phụ nữ còn có những rối loạn tâm thần do những sự biến động của nội tiết vào các thời kỳ: dậy thì, kỳ kình nguyệt, sinh nở, tiền mãn kinh mà và mãn kinh.
 
 3.5.5. Tình trạng sức khỏe tâm thần:

-  Trên thực tế lâm sàng thường gặp những bệnh tâm thần phát sinh khi sức khỏe bị giảm sút, mất ngủ kéo dài, thiếu dinh dưỡng lâu ngày, làm việc quá sức…Khi người bệnh tâm thần quá suy kiệt thì cần phải nâng cao thể trạng để giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục.

0 nhận xét:

Đăng nhận xét